आपल्या What’s App समूहात सामील होण्यासाठी खाली दिलेल्या स्पर्श करा 👇

👉माहिती विज्ञानाची 🎷

🧬गुणसूत्राचा आकार कसा असतो? आकृती काढून त्या भागांची नावे लिहा.
उत्तर: 

• प्रत्येक गुणसूत्रांमध्ये दंडाकृती आकाराचे DNA असते. 
• गुणसूत्रे ही प्राथमिक संकोचन व गुणसूत्रबिंदू यांनी बनलेली असतात. त्यामुळे गुणसूत्रांचे दोन भाग पडतात. प्रत्येक भागास “गुणसूत्रभुजा”असे म्हणतात.
• इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शी च्या साह्याने पेशी विभाजनाच्या वेळेसच गुणसूत्रे आपणास पाहता येतात.
• गुणसूत्रांची लांबी व सेंट्रोमेअर च्या स्थितीवरून त्यांचे चार प्रकार पडतात 

1. मेटासेंट्रिक, 
2. सबमेटासेन्ट्रिक, 
3. एक्रोसेंट्रिक आणि 
4. टेलोसेन्ट्रिक .

Ans: 
• Chromosomes are rod-shaped structures. 
• Under an electron microscope we can see chromosomes only at the time of cell division.
• Humans have linear chromosomes.
• Depending upon the position of the centromere, there are four types of chromosomes.
1. Metacentric 
2. submetacentric
3. Acrocentric 
4. Telocentric

🧬 सूत्री पेशीविभाजन Mitosis
• कायपेशी आणि मूलपेशी या सूत्री विभाजन प्रक्रियेने विभाजित होतात. 
• सूत्री पेशीविभाजन हि प्रक्रिया मुख्य दोन टप्प्यांमध्ये पूर्ण होते. ते दोन टप्पे म्हणजे
•  प्रकलविभाजन /केंद्रकाचे विभाजन (Karyokinesis) आणि 
• परीकलविभाजन/ जीवद्रव्याचे विभाजन (Cytokinesis).
• प्रकलविभाजन चार पायऱ्यांमध्ये पूर्ण होते.
1. पूर्वावस्था
2. मध्यावस्था
3. पश्चावस्था
4. अंत्यावस्था.

🦕 Mitosis:

• Somatic cells and stem cells divide by mitosis.
• Mitosis is completed through two main steps. Those two steps are karyokinesis (nuclear division) and 
• cytokinesis (cytoplasmic division). 
• Karyokinesis is completed through four steps.

1. Prophase
2. Metaphase
3. Anaphase 
4. Telophase

🌺 पूर्वावस्था (Prophase) : 

• प्रकल विभाजनाच्या (म्हणजेच केंद्रकाचे विभाजन) पूर्वावस्थेमध्ये मूलतः अत्यंत नाजूक धाग्यासारखे असलेल्या प्रत्येक गुणसूत्राचे वलीभवन (Folding / Condensation) होते. 
•  वलीभवनामुळे ते आखूड व जाड होऊन त्यांच्या अर्धगुणसूत्र जोडीसहित (Sister chromatids) दृश्य व्हायला सुरुवात होते.
•  तारा केंद्र (centriole) द्विगुणित होते व प्रत्येक तारा केंद्र पेशीच्या विरुद्ध ध्रुवांना जाते. 
• केंद्राकावरण (nuclear membrane) आणि केंद्रिका (nucleolus) नाहीसे व्हायला सुरुवात होते.

• In prophase, condensation of thin thread-like chromosomes start.
•  Due to condensation, they become short and thick and they start to appear along with their pairs of sister chromatids.
• Centrioles duplicate and each centriole moves to opposite poles of the cells.
•  The nuclear membrane and nucleolus start to disappear.

🎊   मध्यावस्था:

• मध्यावस्थेमध्ये केंद्राकावरण पूर्णपणे नाहीसे होते. 
• सर्व गुणसूत्रांचे घनीकरण पूर्ण होऊन प्रत्येक गुणसूत्र त्याच्या अर्धगुणसूत्र जोडीसहित (Sister chromatids) स्पष्टपणे दिसतात.
• सर्व गुणसूत्रे पेशीच्या विषुववृत्तीय प्रतलाला (मध्य प्रतलाला) समांतर अवस्थेत संरचित (Arrange) होतात.
•  दोन्ही तारा केंद्र आणि प्रत्येक गुणसूत्राचा गुणसूत्रबिंदू (Centromere) यादरम्यान विशिष्ट अशा लवचीक प्रथिनांचे धागे (Spindle fibres/तुर्कतंतू ) तयार होतात.

•  Nuclear membrane completely disappears in metaphase.
• Chromosomes complete their condensation and become visible along with their sister chromatids. 
• All chromosomes are arranged parallel to the equatorial plane (central plane) of the cell. 
• Special type of flexible protein fibers (spindle fibers) are formed between the centromere of each chromosome and both centrioles. 

• 💀 पश्चावस्था (Anaphase) :
• पश्चावस्थेमध्ये त्या धाग्यांच्या मदतीने गुणसूत्रबिंदूंचे विभाजन होऊन प्रत्येक गुणसूत्राची अर्धगुणसूत्र जोडी वेगळी होऊन विरुद्ध दिशेला ओढली जाते.
•  वेगळ्या झालेल्या अर्धगुणसूत्रांना जन्यगुणसूत्रे (Daughter chromosomes) म्हणतात.
•   ओढली जाणारी गुणसूत्रे केळीच्या घडासारखी दिसतात. 
•  गुणसूत्रांचे दोन-दोन संच पेशीच्या दोन टोकांना पोहोचवले जातात.

•  In anaphase, centromeres split, and there by sister chromatids of each chromosome separate and they are pulled apart in opposite directions with the help of spindle fibers. 
• Separated sister chromatids are called as daughter chromosomes.
• Chromosomes being pulled appear like bunch of bananas.
• Each set of chromosomes reach at two opposite poles of the cell.

• 🎻 अंत्यावस्था (Telophase): अंत्यावस्थेमध्ये पेशीच्या दोन्ही टोकांना पोहोचलेली गुणसूत्रे आता उलगडतात (Unfolding/ Decondensation). त्यामुळे ती पुन्हा नाजूक धाग्यासारखी पातळ होऊन दिसेनाशी होतात.
•  दोन्ही टोकांना पोहोचलेल्या गुणसूत्रांच्या संचांभोवती केंद्रकावरण तयार होते.
•  एका पेशीमध्ये दोन जन्यकेंद्रके (Daughter nuclei) तयार होतात. 
• जन्यकेंद्रकांमध्ये केंद्रिकासुद्धा दिसू लागतात.
• तुर्कतंतू पूर्णपणे नाहीसे होतात.

🔦 Telophase : 

• The chromosomes that have reached opposite poles of the cell now start to decondense due to which they again become thread-like thin and invisible.
•  A nuclear membrane is formed around each set of chromosomes reached at the poles.
•  Two daughter nuclei are formed in a cell. 
• A nucleolus also appears in each daughter nucleus. 
• Spindle fibers completely disappear.