अभ्यास ….रासायनिक अभिक्रियेचा 🎷 1

आपल्या माहिती विज्ञानाची 🎷 या What’s App समूहात सामील होण्यासाठी खालील निळ्या लिंकला🔗 स्पर्श करा👇

👉 माहिती विज्ञानाची 🎷

 😀 रासायनिक अभिक्रिया येण्यासाठी सखोल अभ्यास व संयमाची गरज आहे.

दैनंदिन जीवनात निसर्गतः व मानव निर्मित अनेक रासायनिक अभिक्रिया घडत असतात. पण रासायनिक अभिक्रिया कशा लिहाव्यात हे आपणास माहीत नसते.

 🎻 रासायनिक अभिक्रिया लिहिण्यासाठी पूर्व तयारी ही आवश्यक असते.

⭐ प्रथम आपणास कमीत कमी एक ते वीस मूलद्रव्य पाठ असणे आवश्यक आहे. त्यासोबत त्या मूलद्रव्यांच्या संज्ञा आपणास माहित असणे आवश्यक आहे.

1. हायड्रोजन H, 2.हेलियम He

 3. लिथियम Li,

4 बेरिलियम Be 

5.बोरॉन B

 6.कार्बन C , 

7. नायट्रोजन N, 8.ऑक्सिजन, O

9. फ्लोरीन, F

  10.निऑन Ne 11.सोडियम, Na

 12. मॅग्नेशियम, Mg 

13. ॲल्युमिनियम, Al 14.सिलिकॉन, Si 

15.फॉस्फरस, P

16. सल्फर (गंधक), S

17. क्लोरीन, F

18. अरगॉन, Ar

19. पोटॅशियम, K

20. कॅल्शियम. Ca

यानंतर आपणास काही  व्याख्या माहीत असणे आवश्यक आहे.

1. अणुअंक :- मूलद्रव्याच्या अणुतील प्रोटॉन किंवा  इलेक्ट्रॉन च्या संख्येला अणुअंक असे म्हणतात.

2. संयुजा :- मूलद्रव्याच्या संयोग पाहुण्याच्या क्षमतेला संयुजा असे म्हणतात.

किंवा

द्विक किंवा अष्टक स्थिती प्राप्त करण्यासाठी दिल्या किंवा घेतले जाणाऱ्या इलेक्ट्रॉन च्या संख्येला संयुजाअसे म्हणतात.

3. इलेक्ट्रॉन संरूपण :- कक्षा निहाय इलेक्ट्रॉन च्या वाटणी ला इलेक्ट्रॉन संरूपण असे म्हणतात.

n म्हणजे कक्षा क्रमांक.

कक्षा  |    सूत्र

         |   2n2

————

1 |   2

2.     |   8

3.     |  18

4.     |  32

मूलद्रव्याच्या इलेक्ट्रॉन संरुपणावरून त्या मूलद्रव्यांचे मुलक आपणास आले पाहिजेत.

मुलक आल्यावर रासायनिक अभिक्रिया लिखाणाचे नियम माहित पाहिजेत.

1. दोन किंवा अधिक अभिक्रिया कारके असतील तर त्यांच्यामध्ये अधिक + चे चिन्ह लिहावे.

2. दोन किंवा अधिक चे उत्पादिते असतील तर त्यामध्ये अधिक + चे चिन्ह लिहावे.

3. अभिक्रियाकारके डाव्या बाजूला व उत्पादिते उजव्या बाजूला लिहावीत.

4. अभिक्रियाकारकांकडून उत्पादित कडे जाणारा बाण दर्शवावा.

5. अवक्षेप तयार झाला असेल तर अधोगामी/ खालच्या दिशेने बाण दर्शवावा.

6. वायु तयार झाला असेल तर ऊर्ध्वगामी/ वरच्या दिशेने बाण दर्शवावा.

7. रासायनिक अभिक्रियेत अभिक्रियाकारके व उत्पादिते यांच्या भौतिक स्थिती दर्शवाव्यात.( स्थायू Solid (s) , द्रव liquid (l) ,  वायू gas(g)

🎷 रासायनिक अभिक्रियेचे लेखन करताना अभिक्रियाकारके व उत्पादिते यांच्या अणु ची संख्या ही सारखी पाहिजे. यासाठी रासायनिक अभिक्रिया ही संतुलित करावी लागते.

❤️ काही मूलद्रव्य निसर्गात एकटे नसतात उदाहरणार्थ 

हायड्रोजन,  अशा मूलद्रव्यांना H2 असे लिहावे लागते.तसेच क्लोरीन Cl2, नायट्रोजन N2 , ऑक्सिजन O2 फ्लोरीन

 F2, ब्रोमीन Br2 हे पण द्वि अणु रेणू रेणू आहेत.

Na + Cl—– NaCl

आता यात क्लोरीन हा द्वि अणु रेणू आहे म्हणुन 

Na + Cl2—– NaCl

वरील रासायनिक अभिक्रियेत भौतिक स्थिती दर्शवली नाही.

Na(s) + Cl2(g)—– NaCl(s)

वरील रासायनिक अभिक्रिया ही संतुलित नाही.

2Na + Cl2—– 2NaCl

संतुलित समीकरण करणे ही एक कला आहे. रासायनिक अभिक्रियेत सगळ्यात जास्त कोणत्या मूलद्रव्याचे अणु आहेत ते

 प्रथम पाहावे. समीकरण संतुलित करत असताना संयुगाच्या समोर योग्य संख्या लिहावी.

संयुगाच्या समोर जी संख्या लिहिलेली असते ती त्या संयुगातील प्रत्येक मूलद्रव्याला लागू होते.

*चांगले मन व चांगला स्वभाव 

हे दोन्ही ही आवश्यक असतात, 

चांगल्या मनाने काही नाती जुळतात

 आणि चांगल्या स्वभावाने 

ती नाती आयुष्यभर टिकतात…..*🎷